Spektrum autyzmu czy też spektrum zaburzeń autystycznych to wszelkie zaburzenia polegające na odmiennych mechanizmach lub przyczynach, które powodują trudności rozwojowe. Osoby, które zmagają się ze spektrum autyzmu, mają problemy z komunikacją, interakcjami społecznymi czy ograniczoną liczbą zainteresowań.
Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD, ang. Autism Spectrum Disorder) nie zawsze objawiają się specyficznymi zachowaniami. U każdego pacjenta mogą ujawniać się w inny sposób. Najbardziej specyficznym zaburzeniem jest niepełnosprawność rozwojowa – niepoprawny sposób komunikacji, nietypowe zachowania, problemy z interakcją z innymi. Objawy mogą występować w różnym stopniu nasilenia. Pierwsze oznaki można dostrzec już wtedy, gdy dziecko ma kilka miesięcy, u innych mogą pojawić się w wieku kilku lat. W badaniach ankietowych, w których wzięli udział rodzice dzieci z ASD – połowa zauważyła nietypowe zachowania przed 12 miesiącem życia dziecka, a 80-90% odnotowało niepokojące objawy przed ukończeniem 2 roku życia.
Zaburzenia umiejętności społecznych u dzieci są najczęstszym przejawem zaburzeń ze spektrum autyzmu. Dziecko może chcieć nawiązać bliską relację z rodzicami, innymi członkami rodziny, rówieśnikami, lecz nie do końca wie, jak ją nawiązać.
Z dużym prawdopodobieństwem zakłada się, że spektrum autyzmu jest spowodowane defektami neurologicznymi o szczegółowo nieznanej etiologii. Wśród najczęściej wymienianych przyczyn, wskazuje się na:
- uwarunkowania genetyczne – dziedziczona jest skłonność do wystąpienia zaburzenia autystycznego. Naukowcy odkryli 20-30 genów odpowiedzialnych za pojawienie się autyzmu;
- wiek ojca powyżej 40. roku życia;
- zaburzenia o podłożu metabolicznym, takie jak nietolerancja glukozy czy kazeiny;
- zaburzenia flory bakteryjnej jelit;
- urazy okołoporodowe;
- poważne infekcje, które były leczone antybiotykiem w okresie niemowlęctwa;
- mózgowe porażenie dziecięce;
- uszkodzenia centralnego układu nerwowego;
- toksoplazmoza wrodzona.
Lista objawów autyzmu jest bardzo długa, dlatego, aby je uporządkować, dzieli się je na kategorie. Objawy autyzmu dotyczą zatem sfer komunikacyjnych, społecznych oraz behawioralnych. Dzieci z objawami autyzmu w sferze komunikacyjnej unikają kontaktu wzrokowego, a ich mimika nie jest spójna z wypowiadanymi słowami. Osoby z autyzmem mają problemy z właściwą interpretacją komunikacji pozawerbalnej. Często nie rozumieją dowcipów, powtarzają kilkakrotnie te same zdania oraz zamiast odpowiedzieć na pytanie, powtarzają treść zadanego pytania. W kontekście strefy autyzmu w sferze społecznej zwraca się uwagę na to, że dzieci nie wyrażają szczególnych chęci do budowania relacji społecznych. Mają kłopot z rozumieniem uczuć innych, często nie słyszą, co się do nich mówi. Dzieci z autyzmem nie lubią dzielić się swoimi rzeczami z innymi, co często kończy się awanturą we wspólnym miejscu zabaw. Z kolei behawioralny obszar objawów występujący w spektrum autyzmu polega na powtarzalności przeżywanych doświadczeń. Osoby z autyzmem nie lubią zmian i bardzo trudno jest im się do nich dostosować. Mocno przywiązują się do różnych czasem drobnych rzeczy i ich zainteresowania dotyczą specyficznej wiedzy, np. studiowanie i zapamiętywanie rozkładów jazdy.
Objawy autyzmu widoczne są w trzech sferach: komunikacja, interakcje społeczne oraz powtarzalne, stereotypowe wzorce zachowania. Każda osoba w spektrum autyzmu będzie miała charakterystyczne zachowania i cechy, które w dużym stopniu wpływają na jej życie, w tych trzech sferach.
Jednak osoby autystyczne mogą funkcjonować w bardzo różny sposób. Profile objawów i ich nasilenie są bardzo różne.
Nauczyciele i terapeuci, którzy wspomagają osoby w spektrum często mówią: jeżeli spotkałeś jedną osobę z autyzmem, spotkałeś jedną osobę z autyzmem. Każda osoba z autyzmem jest zupełną indywidualnością i u każdej osoby autyzm wygląda inaczej.
Autyzm po raz pierwszy został opisany przez Leo Kannera w 1943 roku. Grupę dzieci, którą nazwał autystycznymi opisał również Hans Asperger w 1944 roku. Kanner i Asperger pracowali niezależnie od siebie, ale obaj użyli tego samego słowa – autystyczny. Obaj opisali dzieci o specyficznym profilu trudności m.in. izolowanie się, potrzeba niezmienności, zainteresowanie przedmiotami i brak zainteresowania ludźmi, trudności w komunikowaniu się i w interakcjach z ludźmi.
Po raz pierwszy autyzm opisany był jako spektrum zaburzeń w klasyfikacji do diagnozowania DSM-IV, które powstała w 1994. Klasyfikacja wskazuje na spektrum autyzmu jako tzw. termin parasol, który obejmuje kilka diagnoz m.in. Zespół Aspergera, autyzm, autyzm atypowy.
Przedszkole dla dzieci autyzm https://www.piccolo.waw.pl/przedszkole-dla-dzieci-niepelnosprawnych . Strona przedszkola https://www.piccolo.waw.pl/ .