Do okulisty udajemy się, gdy z naszym wzrokiem lub oczami zaczyna dziać się coś nieprawidłowego. Okulista zajmuje się leczeniem wad wzroku oraz chorób narządów wzroku, takich jak zez, jaskra, zaćma, zapalenie spojówek, zwyrodnienie plamki żółtej AMD, różnego rodzaju zapalenia oczne czy też nowotwór i wiele innych.
Okulista leczy:
- choroby spojówek – zapalenie spojówek (bakteryjne, wirusowe, opryszczkowe, chlamydiowe, atopowe, alergiczne, kontaktowe), wylew podspojówkowy, zmiany barwnikowe spojówek, zespół suchego oka;
- choroby powiek – podwinięcie, odwinięcie i opadnięcie powieki, wrodzona szczelina powiek, rak kolczystokomórkowy powiek, rak podstawnokomórkowy powiek, złośliwe i łagodne guzy powiek, zmiany barwnikowe powiek;
- choroby narządu łzowego: zapalenie gruczołu łzowego, zapalenie kanalika łzowego, zapalenie woreczka łzowego;
- choroby gałki ocznej – bielmo, zaćma, zapalenie rogówki, rozmiękanie rogówki, zwyrodnienia barwnikowe siatkówki;
- choroby oczodołu – jaskra, ropowica, zapalenie oczodołu;
- choroby nerwu wzrokowego – zapalenie nerwu wzrokowego, niedowidzenie połowiczne dwuskroniowe;
- diagnozowanie wad wzroku – krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm, prezbiopia.
U okulisty, pojawiamy się jednak nie tylko wtedy, kiedy zauważamy u siebie problem ze wzrokiem, ale często także i po to, by wykonać różnego rodzaju badania. Niekiedy są nam one niezbędne aby uzyskać prawo jazdy lub zostać dopuszczonym do pracy.
Nie wszystkie choroby i wady wzroku dają nam sygnały, że dzieje się coś niepokojącego. Niektóre choroby rozwijają się w sposób podstępny, nie dając żadnych oznak. To, co powinno nas zaniepokoić to z pewnością:
- mrużenie i wytężanie wzroku podczas oglądania telewizji, czytania czy „wypatrywania” czegoś.
- Zbyt częste mruganie.
- Często pojawiające się stany zapalne spojówek.
- Problemy z ostrością widzenia.
- Bóle głowy
- Widoczne zmiany w gałce ocznej np. pęknięcia naczynek.
- Odczuwanie notorycznego zmęczenia oczu.
- Pieczenie, swędzenie
- Uczucie suchych oczu.
Wszystkie te sygnały mogą świadczyć o rozwijających się wadach lub chorobach oczu, dlatego warto jak najszybciej umówić się na wizytę u okulisty, który zbada wzrok i zdiagnozuje problem.
Nie tylko wady wzroku powinny być powodem wizyty u okulisty, ale również np. zmiany zapalne oczu i rozrostowe w obrębie gałki ocznej i powiek. Zmiany takie mogą być powodem trwałych zmian, prowadzących do pogorszenia widzenia, a nawet utraty wzroku.
Okulista
To lekarz, który ukończył kilkuletnie studia medyczne i uzyskał odpowiednią specjalność. Specjalizuje się w diagnozowaniu i leczeniu chorób oczu – np. jaskry, zaćmy, schorzeń siatkówki czy zapalenia spojówek. Posiada uprawnienia do wystawiania recept i przepisywania leków oraz przeprowadzenia zabiegów, kiedy są one konieczne. Okulista posiada szeroką widzę na temat korekcji wad wzroku. Względem wiedzy optometrystów, okuliści posiadają szerszą wiedzę jedynie w zakresie ogólnej edukacji medycznej.
Optometrysta
Optometrysta to podobnie jak okulista zawód medyczny, jednak optometryści nie zajmują się wykrywaniem i leczeniem chorób narządu wzroku, a diagnozowaniem i korekcją wad wzroku. Należą do nich: krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm, prezbiopia (starowzroczność). Optometrysta diagnozuje też zaburzenia widzenia obuocznego, takie jak zez, heteroforia (zez ukryty) czy zaburzenia akomodacji (tzw. nastawność oka – dostosowanie się oka do oglądania przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach). Optometrystą zostaje osoba, która ukończyła studia magisterskie na kierunku lub specjalności optometria lub studia podyplomowe z optometrii.
Coraz częściej zdarza się, że optycy są też optometrystami. Wtedy w salonie optycznym mogą oni wykonać stosowne testy i pomiary umożliwiające rozpoznanie odstępstw od normy, a to pozwoli na zastosowanie odpowiednich okularów lub soczewek kontaktowych.
Optyk
Analizuje i interpretuje recepty wystawione przez optometrysta lub okulistę. Określa rodzaj soczewek idealny dla potrzeb pacjenta. Zajmuje się przygotowywaniem soczewek pod oprawy, reguluje i naprawia je. Jest osobą, która zajmuje się doborem odpowiednich soczewek i montażem gotowych okularów. Od doświadczonego optyka, który posiada odpowiednie kwalifikacje możemy otrzymać rzetelne informacje m.in. na temat zalet i wad poszczególnych produktów. Ponadto kompetentny specjalista w salonie optycznym, wytłumaczy jak wybierać oprawki i pomoże zrozumieć, dlaczego często nasz wybór nie jest właściwy. Dlatego więc warto wystrzegać się kontaktu ze „sprzedawcami okularów” nieposiadających rzetelnej wiedzy – niestety często spotykanych w dużych sieciówkach.
Czynniki wpływające na wady i choroby oczu
Wzrok to najważniejszy zmysł, a oko to jedno z najbardziej wrażliwych i delikatnych organów człowieka. Jest wiele czynników, które wpływają na problemy z widzeniem. Zaliczamy do nich:
- długa praca przy komputerze
- czytanie przy złym oświetleniu
- wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe
- spędzanie dużej ilości przed telewizorem
- niewłaściwy dobór okularów lub soczewek
- nieodpowiednia dieta
- stres
- częste stany zapalne
- obciążenia genetyczne
- cukrzyca
- szkodliwe działanie promieniowania słonecznego
- palenie papierosów
- nadwaga
- brak aktywności fizycznej
- wysoki poziom cholesterolu
- nadciśnienie tętnicze
To wszystko może mieć wpływ na ostrość naszego pola widzenia i rozwój choroby oczu. Jeśli zauważymy u siebie albo bliskiej nam osoby następujące objawy, to niezwłocznie należy umówić się na wizytę u okulisty.
Jak wygląda badanie wzroku?
Podstawowe badanie wzroku polega na sprawdzeniu ostrości widzenia w zależności od tego, w jakiej odległości znajduje się obiekt. Do tego badania wykorzystuje się dobrze znane każdemu tablice Snellena, na których znajdują się litery i cyfry o różnej wielkości. Zwykle po 40. roku życia większość osób potrzebuje tak zwanych okularów do czytania, ponieważ zdolność widzenia z bliska się pogarsza.
W przypadku badania do dali na tablicy mamy 11 rzędów znaków, a każdy kolejny rząd zawiera coraz mniejsze znaki. Z kolei w badaniu do bliży na tablicy znajdują się krótkie akapity tekstu. Badanie to zawsze wykonuje się oddzielnie na każde oko. Jedno oko zasłaniamy kartką bądź dłonią, jednak powinno być ono otwarte. Następnie lekarz powinien zbadać dno oka, oczodoły, gałki oczne, a także pole widzenia, widzenie barw oraz przedni i tylny odcinek oka.
U ludzi dorosłych kontrolne badania okulistyczne powinny być wykonywane minimum co 2 lata.
Szczególnie po 40 roku życia, kiedy zaczynają rozwijać się takie choroby jak jaskra czy zwyrodnienie plamki żółtej (AMD). Jest to ważne, ponieważ początkowo choroby te nie zaburzają widzenia, jednak w późniejszym okresie mogą prowadzić do całkowitej ślepoty. Istnieją grupy ryzyka, u których takie badania powinny być wykonywane znacznie częściej, np. u chorych na cukrzycę, ponieważ są oni bardziej podatni na występowanie zmian na dnie oka, zaćmę czy jaskrę. U tych pacjentów ważna jest regularna kontrola poziomu cukru we krwi, gdyż utrzymanie go na odpowiednim poziomie może opóźnić proces chorobowy lub w ogóle nie dopuścić do powstania schorzenia. Częściej do okulisty powinni zgłaszać się także chorzy na choroby zapalne tkanki łącznej (choroby reumatyczne, choroby naczyń), schorzenia układu nerwowego (stwardnienie rozsiane), czy nowotwory. Również osoby starsze, po 60 roku życia, powinny zgłaszać się do kontroli co najmniej raz w roku, nawet gdy nie zauważają u siebie żadnych objawów.